พลาสติกถือว่าได้เข้ามามีส่วนในชีวิตประจำวันของเราอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อเราเดินเข้าร้านสะดวกซื้อ ภาชนะที่ใช้บรรจุเครื่องดื่มทั้งหลายกว่า70%เป็นภาชนะที่ทำมาจากพลาสติก บางขวดมีสีสรรสวยงาม บางขวดดูทึบๆขุ่นๆ บางขวดดูใสเหมือนกระจก หากท่านมองเผินๆอาจไม่เห็นความแตกต่างแต่ในความเป็นจริง ขวดแต่ละแบบมีกรรมวิธีในการผลิตแตกต่างกัน จึงมีการแบ่งชนิดของขวดแต่ละแบบไว้โดยอ้างอิงจากวิธีการขึ้นรูปเป็นหลัก ซึ่งในประเทศไทยที่นิยมใช้กันจะมีอยู่ 3 ประเภท
1.Extrusion Blow การเป่ายืด
สำหรับงานเป่าพลาสติกประเภทนี้ถ้าศัพท์ทางช่างจะเรียกงานเป่าพลาสติกแบบนี้ว่า งานเป่าลูกโป่ง เนื่องจากที่แม่พิมพ์เป่าพลาสติกจะต้องมีช่องว่างเพื่อเป็นห้องอากาศและเพื่อให้พลาสติกขยายตัว การทำงานคือที่ตัวเครื่องเป่าพลาสติก จะปล่อยพลาสติกหลอมเหลว ( parison ) ไหลเป็นท่อลงมาตลอดเวลา อัตราการไหลจะถูกกำหนดโดยการฟีดของสกรูภายในกระบอกเครื่องเป่าพลาสติก เมื่อท่อพลาสติกหลอมเหลวไหลลงมาได้ตามตำแหน่งที่ตั้งไว้ แม่พิมพ์เป่าพลาสติกจะเลื่อนเข้าไปหาท่อพลาสติกหลอมเหลวและปิด เมื่อแม่พิมพ์ปิดเรียบร้อยแล้วจะมีท่ออัดลมสวนเข้าไปในแม่พิมพ์เพื่อทำการเป่าขึ้นรูปพลาสติก
แม่พิมพ์เป่าพลาสติกแบบextrusion blow
สำหรับงานเป่าประเภทนี้จะนิยมใช้กันมาก เนื่องจากแม่พิมพ์จะมีราคาไม่แพง,ทำงานได้เร็ว,เป่าพลาสติกได้หลากหลายประเภท แต่ก็มีข้อเสียคือ จะคุมขนาดได้ไม่ดีนัก,ผิวของชิ้นงานจะไม่สวย(เมื่อเทียบกับการเป่าประเภทอื่น)
งานเป่าประเภทนี้นิยมนำมาทำขวดน้ำดื่มประเภทขวดขาวขุ่นๆ
2.Injection Blow งานฉีดเป่าพลาสติก
สำหรับงานเป่าพลาสติกประเภทนี้ จะเพิ่มขั้นตอนที่สำคัญขั้นมา1ขั้นตอน คือจะต้องมีแม่พิมพ์พลาสติกเพื่อสำหรับฉีดหลอด preform ขึ้นมาก่อน
หลอดpreformชนิดต่างๆ
แม่พิมพ์เป่าพลาสติก-ฉีดเป่า
แม่พิมพ์เป่าพลาสติก-ฉีดเป่า1
แม่พิมพ์preformนี้จะต้องถูกออกแบบไว้อย่างถูกต้องแล้ว เนื่องจากเราต้องใช้ตัว preformนี้นำไปทำการเป่าขึ้นรูปเป็นขวดน้ำ หากตัวpreformมีปริมาตรที่ไม่ถูกต้องเมื่อเป่าเป็นขวดขึ้นมา จะทำให้ขวดใบนั้นมีปริมาตรภายในที่ผิดเพี้ยนไป
ข้อดีของแม่พิมพ์เป่าพลาสติกแบบฉีด-เป่า คือ ชิ้นงานที่ได้จะมีผิวสวยงาม,ชิ้นงานมีความใส,สามารถผลิตได้ในปริมาณที่มากเนื่องจากcycle timeสั้น,ชิ้นงานที่ได้มีความหนาบางสม่ำเสมอเท่ากันเพราะได้ถูกคำนวณไว้อย่างดีเมื่อตอนทำแม่พิมพ์ฉีดpreformแล้ว
ข้อเสียของแม่พิมพ์เป่าพลาสติกแบบฉีด-เป่า คือ มีค่าใช้จ่ายสูงเนื่องจากต้องทำแม่พิมพ์ฉีด preform ,การแก้ไขหรือเปลี่ยนแบบทำได้ยากเพราะต้องแก้ที่ preformด้วย
3.Stretch Blow แม่พิมพ์แบบเป่ายืด
แม่พิมพ์เป่าพลาสติกประเภทนี้มีหลักการทำงานแบบเดียวกับการฉีดเป่า แต่จะมีส่วนที่เพิ่มขึ้นมาคือ ก่อนที่จะทำการเป่าขึ้นรูป ที่ตัวเครื่องจักรจะมีระบบกระทุ้ง เพื่อทำการกระทุ้งยืด preformก่อนทำการเป่าขึ้นรูป
แม่พิมพ์เป่าพลาสติก-เป่ายืด
จากภาพด้านบน ตัว preform(สีน้ำเงิน)ถูกให้ความร้อนจนถึงอุณหภูมิขึ้นรูป จะมีแท่งกระทุ้งจากด้านยนแทงผ่านจากบนลงล่างเพื่อยืดหลอด preform ในขณะเดียวกันก็จะเป่าขึ้นรูปไปพร้อมๆกันด้วย การเป่าประเภทนี้ใช้กันมากในกลุ่มการเป่าขวด pet เนื่องจากจะได้ชิ้นงานที่มีความใสมาก ถึงแม้จะเป่า PPก็ยังมีความใสเหมือนกระจกได้
ข้อดีของการเป่าพลาสติกแบบเป่ายืด คือ ประหยัดค่าใช้จ่ายในการทำแม่พิมพ์ preform เพราะสามารถใช้ preform แบบเดียวกับขวดหลายๆรูปร่างได้, สามารถเป่าขวดที่มีความสูงมากๆได้,ชิ้นงานที่ได้มีความใสเหมือนกระจก
ข้อเสียของการเป่าพลาสติกแบบเป่ายืด คือ รอบการทำงานจะช้ากว่าการฉีดเป่า,ควบคุมความหนาไม่ดีนัก ผนังของชิ้นงานจะมีบางจุดหนาบางจุดบาง
Social tagging: งานเป่าพลาสติก > พลาสติก > แม่พิมพ์เป่าพลาสติก